Wat is een ras?
Omdat de term "ras" niet zo eenvoudig en duidelijk gedefinieerd is, wordt deze in de meeste gevallen vermeden, behalve in de dierenfokkerij. In de dierenfokkerij verwijst het naar een groep individuen van dezelfde soort die qua uiterlijk en gedrag op elkaar lijken. Dit geldt ook voor hun nakomelingen wanneer ze zich met elkaar voortplanten.
De huidige hondenrassen zijn ontstaan door de paring van honden die door mensen waren geselecteerd. Aanvankelijk was de selectie gebaseerd op vermogen en prestaties, maar waarschijnlijk ook op uiterlijk. De hond, die moest verdedigen en beschermen, moest dus bovenal sterk en alert zijn; een krachtig uiterlijk was zeker ook een voordeel. Pas later werd uiterlijk belangrijker; er werden rashondenclubs opgericht en er werd vastgelegd hoe elk ras eruit moest zien. De zogenaamde conformatiewaarde geeft aan hoe dicht een hond bij de rasstandaard staat. Inteelt werd een belangrijk instrument voor de zogenaamde raszuivere status. Dit betekent dat als twee honden van hetzelfde ras met elkaar worden gekruist, de nakomelingen qua uiterlijk en gedrag op hun ouders lijken. De verschillen moeten zo klein mogelijk zijn. Natuurlijk gaat het niet bij alle rassen alleen om het uiterlijk. Voor sommige rassen (bijvoorbeeld sommige jachthondenrassen) moeten honden die voor de fokkerij worden goedgekeurd, ook een rasspecifieke geschiktheidstest hebben doorstaan.
Welke rassen zijn er?
Welke groep individuen momenteel als ras wordt erkend en welke niet, is ook echt uniform of simpelweg gereguleerd. Om te begrijpen welke rassen erkend worden, moeten we kort ingaan op het onderwerp fokverenigingen. Er zijn nationale en internationale verenigingen die rassen erkennen. Maar niet elke vereniging erkent dezelfde rassen.
Een grote internationale, wereldwijde vereniging is de FCI (Fédération Cynologique Internationale). Deze vereniging organiseert nationale overkoepelende organisaties, zoals de VDH in Duitsland en de ÖKV in Oostenrijk. De individuele hondenclubs in het land zijn georganiseerd binnen deze nationale verenigingen, bijvoorbeeld de Duitse Herdershonden Vereniging (SV), die de Duitse Herder beheert, of de Duitse Windhonden Fokkerij en Renvereniging (DWZRV), die meerdere rassen beheert. Soms zijn er ook meerdere clubs voor één ras.
De drie grootste overkoepelende organisaties zijn de FCI, de American Kennel Club (AKC) en de British Kennel Club (KC). Er zijn ook veel andere nationale en internationale verenigingen en clubs.
Als we nu naar de hondenrassen kijken, wordt het niet minder complex. Er zijn rassen die door alle drie de verenigingen worden erkend, bijvoorbeeld de Poedel. De Gladharige Collie wordt ook door alle drie erkend, maar is in Europa en Amerika iets anders gefokt, waardoor er vaak sprake is van twee varianten: de Amerikaanse Collie en de Britse Collie. De Bolonka Tsvetna is erkend door de Russische Nationale Fokkerij Vereniging, die onderdeel is van de FCI, maar bijvoorbeeld niet door de Oostenrijkse overkoepelende organisatie, die ook onderdeel is van de FCI. De Niemandsländer is een relatief nieuw ras, alleen erkend door de in 2018 opgerichte vereniging. Bovendien is het stamboek open, wat betekent dat er met andere honden gekruist kan worden, en de honden zijn nog steeds zeer variabel in uiterlijk en karakter. Daarom erkennen de andere fokverenigingen de Niemandsländer niet als ras.
Hebben we überhaupt rassen nodig?
Honden met voorspelbare eigenschappen was en is erg belangrijk voor het werken met honden. Een jager zal niet blij zijn met een waakhond die blaft naar naderende individuen. Hetzelfde geldt voor een bewaker met een mensvriendelijke labrador. De gerichte zoektocht naar een kindvriendelijke hond is ook erg belangrijk voor gezinnen.
Helaas wordt er bij veel rassen te veel nadruk gelegd op uiterlijk. Er is gefokt naar de smaak van mensen, waardoor rassen visueel uniform zijn geworden en er in veel gevallen te weinig aandacht is besteed aan gezondheid. Rassen zoals de Mopshond, Franse Bulldog, Basset Hound en diverse andere betalen hiervoor de prijs. Bovendien hebben inteelt en het overmatig gebruik van zeer populaire reuen de genetische diversiteit aanzienlijk beperkt. Het resultaat zijn rassen met veel erfelijke aandoeningen en weinig mogelijkheden om deze uit te fokken. Veel verenigingen hebben gesloten stamboeken, wat betekent dat alleen honden van de vereniging onderling mogen worden gefokt en niet met honden van hetzelfde ras van andere verenigingen (ook hier gelden uitzonderingen en andere regels, afhankelijk van de vereniging). Dit beperkt de genetische diversiteit verder.
Het grote voordeel van rassen, zoals hierboven vermeld, is de voorspelbaarheid van kenmerken. Maar de manier waarop stamboomhonden momenteel worden gefokt, kent te veel nadelen.
Zijn er alternatieven?
Steeds meer fokverenigingen stellen regels op voor gezondheidstesten voordat honden worden ingezet voor de fokkerij, om bepaalde ziekten te voorkomen. De huidige uitvoering is echter controversieel. Bij een van de grootste verenigingen in Duitsland hoeven honden van rassen met 70 of meer bekende erfelijke ziekten slechts 3-7 keer getest te worden voordat ze mogen worden gefokt. Veel experts adviseren ook om de stamboeken te openen, de vaak genoemde raszuivere status in feite te laten varen en meer nadruk te leggen op genetische diversiteit naast gezondheid.
Bij sommige rassen wordt geprobeerd bestaande problemen te verminderen of te voorkomen door kruising met andere rassen. Zo wordt bij de Mopshond geprobeerd de neus te verlengen door te kruisen met Beagles of Shiba Inu's. Deze honden worden natuurlijk niet erkend door de meeste verenigingen en worden beschouwd als gemengde rassen. Maar maakt dat niet uit als de hond vrij kan ademen?
Zogenaamde designerrassen of hybride honden zijn bewuste kruisingen van verschillende rassen. Het doel hiervan kan zijn om bepaalde eigenschappen te bevorderen of te combineren, of om ziektes te elimineren. Strikt genomen zijn dit ook gemengde rassen.
Er zijn ook steeds meer clubs die zich vormen en proberen nieuwe rassen te creëren door eerst een grote voorselectie van honden te maken en deze vervolgens met elkaar te fokken. Meestal, vooral in het begin, zijn de stamboeken open. Dit omvat het eerder genoemde niemandsland.
De Alaskan Husky is een hondentype. Hierbij worden Noordse honden bewust gefokt met andere rassen, zoals staande honden, om een snelle en wendbare sledehond te produceren. Uiteindelijk zijn prestatie en gezondheid doorslaggevend.
Hoe gaat HonestDog hiermee om?
Omdat we de term 'type' erg bruikbaar vinden voor hondengroepen en deze niet de stereotiepe normen met zich meebrengt die de term 'ras' wel met zich meebrengt, gebruiken we deze term voor veel hondengroepen, zoals 'No Man's Land' en 'Labradoodle'. Bij HonestDog zal geleidelijk het woord "hondentype" het woord "ras" vervangen om duidelijk te maken waar we voor staan met onze woordkeuze:
Goede en GEZONDE hondenfokkerij!
In dit artikel leest u meer over dit onderwerp: Hondenras: Wat is het en waarom zouden we deze term niet meer moeten gebruiken?